Bu yazı, 22 Ocak 2013 tarihinde FourFourTwo dergisinin internet sitesinde yayımlanmıştır.
Çek asıllıydı… Katolik’ti ama "Yahudi dostuydu…"
Bazı iddialara göreyse aslında kimliğini gizleyen bir Yahudi’ydi…
Nazilerin kasıp kavurduğu II. Dünya Savaşı döneminde, Almanlar’ın kardeş ülkesi ve ırkdaş olarak gördüğü Avusturya’da yaşıyor olması, bu yüzden bir talihsizlikti…
Alman Milli Takımı'na katılmadığı için Nazilerce mi öldürdü? Hâlâ tartışılıyor bugün...
Matthias Sindelar daha Avusturya-Macaristan İmparatorluğu yıkılmamışken, 1903 yılında doğmuştu. Bir demircinin oğlu, fakir bir ailenin çocuğuydu. Viyana’da geçen çocukluğunda savaşın fakirleştirdiği ülkede; Çekler’in yoğun olduğu bölgelere taşındılar hep. Bu yüzden ‘şiveli’ bir Almanca konuştu ömrü boyunca. Futbola ilgisiyse çamurlu sokaklarda başladı.
15 yaşındayken Hertha Wien’de başladı futbola. 1924 yılında Austria Wien’e transfer oldu. Öldüğü (veya öldürüldüğü ya da intihar ettiği) 1939 yılına kadar takımın formasını giydi, 1 şampiyonluk, 5 Avusturya kupası, 2 de Orta Avrupa Kupası kazandı.
‘HARİKA TAKIM’IN EN HARİKASIYDI
Zamanının en çok ilham veren oyuncularından biriydi. Zayıf fiziğine rağmen tekniği, hızı ve pas yeteneğiyle ‘Kâğıt adam’ lakabını almıştı. Santraforun arkasında merkezi forvet oynuyordu. Belki de ilk sahte 9 oydu.
1926’dan ölene kadar Avusturya Milli Takımı’nda oynadı. Hugo Meisl’ın prensiydi. ‘Wünderteam’ yani ‘Harika Takım’ adıyla bilinen o müthiş takımın en önemli oyuncusuydu. Pas, şut, dripling hepsi ondaydı. 1934 Dünya Kupası, belki de çeyrek finalde sakatlanması sebebiyle alınamadı. Yarı finalde İtalya zar zor 1-0 yenmişti Avusturyalıları ve Sindelar yoktu!
“BEN OYUNU BOZARIM” DEDİ
1938’deki Almanya maçıysa belki de hayatının dönüm noktasıydı. Avusturya, Dünya Kupası’na katılmaya hak kazanmıştı ama Naziler, Avusturya’yı ilhak edince daha kuvvetli bir Almanya takımı kurmak için ‘soydaşları’nı da kendi kadrolarına almaya başladılar.
Futbol önemli bir propaganda aracı olabilirdi. Birçok oyuncu Nazi Almanya’sının milli takımına katıldı. Naziler bu müthiş kadroyu bir ‘dostluk’ maçında izlemek istediler. Avusturya’dan geri kalanlar, Almanya’nın karşısındaydı. Sindelar takıma katılması için kendine Naziler tarafından yapılan teklifleri reddetmişti. Bu maç ya Almanlar’ın galibiyeti ya da gollü bir beraberlikle bitecekti. Kodamanlar böyle istiyordu.
YAHUDİ DOSTU!
‘Yahudi dostu’, Sindelar’ın isteğiyle Avusturya yine kırmızı beyaz formasıyla sahaya çıktı. Forvetteki ekürisi Sesta ile beraber golleri yazdılar ve Avusturya maçı 2-0 kazandı. Sindelar golünü atınca, Nazi delegasyonunun önüne geçmiş ve ‘delicesine’ sevinmişti raporlara göre. Hatta bir Viyanalı Nazi Subayı onu uyarmak zorunda kalmıştı. Neden Nazileri seçmiyordu bu adam? Yoksa Yahudi miydi? En azından Yahudi dostuydu!
Olayın üzerinden 10 ay geçmişti. Bu on ay içinde Hertha Berlin’i de sallamıştı golüyle Sindelar. 23 Ocak 1939’da Sindelar ve sevgilisi Camilla Castagnola evlerinde ölü olarak bulundular. Polis raporlarına bu olay, tıkalı baca yüzünden karbon-monoksit zehirlenmesi olarak geçti. 6 ay içinde belgeler ortadan kayboldu, Avusturya Ulusal Arşiv Bürosu raporun kaybedildiğini iddia etti. Raporu tutan Avusturyalı polisler ise savaşın ardından bacada bir sorun olmadığını söylediler.
NEDEN ÖLDÜ? YOKSA ÖLDÜRÜLDÜ MÜ?
Nazileri küçük düşüren Sindelar’ın, attığı golün ve ‘delice’ sevincin, hayatına mâl olduğunu düşünenler oldukça çoğunlukta. Bu kadar iyi bir oyuncunun Almanya’ya katılmamasının sebebini Naziler de sorgulardı elbet. Sindelar’ın sebebi ‘Yahudi olma şüphesi’yle futboldan men edilen arkadaşları, haksızlığa uğrayan takımı ve kulüp yöneticileriydi.
O dönemlerde futbola küstü, bir kafe açmıştı. Gestapo, Sindelar’ın bir Yahudi’den aldığı bu kafeyi gözlüyordu. Raporlarda ‘Partiye sempati duymuyor’ olarak tasniflenmişti ve açıklama kısmına da “Sosyal demokrat ve Yahudi dostu” yazmıştı. Üstelik kafenin sahibine Naziler’in belirlediği fiyat yerine, hakkı olan fiyatı vermişti. Bu da bir başka iddia olan ‘kumar borcu’ iddiasının etkisini azaltıyor. (Bu konuda Almanların Sindelar’ın Nazilerle yazıştığı ve dükkânı ucuza kapadığı iddiaları da var.)
Bir başka iddiadaysa kız arkadaşı Castagna’nın eski bir fahişe olduğu ve pezevenginin Sindelar’ı Nazilere ispiyonladığı. Buna karşın, bazı arkadaşları Nazi yönetiminde sevgilisiyle birlikte artık yaşayamadıkları için bunalıma sürüklenip intihar ettiğini düşünüyor ki, Sindelar’ın yakın arkadaşı Hartmann’a göre Castagna ile 10-15 gündür görüşüyorlardı. Bu yüzden aralarında bu kadar kuvvetli bir bağ olması çok da ihtimaller dâhilinde görünmüyor.
DELİLLER YOK EDİLDİ
2000 yılında Sindelar’ın yakın bir dostu olan Egon Ulrich, BBC’de yayımlanan belgesel için yaptığı açıklamalardaysa şöyle diyor; “Nazi kanunlarına göre, adi bir suçtan öldürülen veya intihar eden birinin cenazesi kalkmıyordu. O yüzden bir şey yapmak zorundaydık, olayın aslını bilmiyorduk ama ölümüne dair var olan kriminal veriler yok edildi. Bir subaya rüşvet verilmişti.”
Cenazesine yaklaşık 200 bin kişi katıldı Sindelar’ın ve bugün dahi ‘Wünderteam’ ve Sindelar’ın efsanesi dilden dile dolaşıyor. Ülkenin büyük çoğunluğuysa bir Nazi komplosuna kurban gittiğini düşünüyor. Sindelar ve sevgilisi Katolik mi, Yahudi miydi? Pek önemli değil. Onları kimler öldürdü, ya da sadece bir kaza mıydı? Artık bilmek çok zor. Ama kesin olan bir şey var; Avusturya'nın gelmiş geçmiş en iyi futbolcusu seçilen Sindelar çoktan her sene mezarının başında anılan bir efsane oldu bile…
Doğum tarihi: 10 Şubat 1903
Ülke: Avusturya (43 milli maç, 26 gol)
Pozisyon: Sahte 9, ofansif orta saha, arka forvet
Öne çıkan özellikler: Yetenek, çalım, top tekniği, pas, oyun zekâsı
Boy: 1.75 cm
Oynadığı takımlar: Hertha Wien (18-24), Avustria Wien (24-39)
Avusturya Milli Takımı (26-37)
Goller: xxx maç, xxx gol
0 yorum:
Yorum Gönder